Zó herken je de eerste tekenen van dementie

Bianca Bats is, een van de vier, casemanagers dementie binnen Azora en vertelt je graag meer over dementie. “Dementie is de cognitieve achteruitgang van een persoon,” legt ze uit. “Het is een geestelijke achteruitgang die wordt veroorzaakt door veranderingen in het brein en beïnvloedt iemands gedrag, geheugen en dagelijks functioneren.”

Veel mensen denken meteen aan Alzheimer, maar dat is slechts één vorm van dementie. Er zijn er meer en elk type heeft zijn eigen kenmerken en gevolgen. Er zijn veel verschillende vormen van dementie, maar de vier meest voorkomende zijn Alzheimer, FTD (frontaal temporaal dementie), de Lewy body dementie en de vasculaire dementie.

“Elke vorm heeft een ander effect op hoe iemand denkt, voelt en zich gedraagt,” zegt Bianca. “Dat maakt de diagnose soms best ingewikkeld.”

Wanneer je voelt: "Er klopt iets niet..."
Herken je dat knagende gevoel dat iemand in je omgeving zich anders gedraagt dan normaal? Alsof iets niet helemaal klopt, zonder dat je meteen de vinger erop kunt leggen?

“Dat ‘niet-pluis’-gevoel is vaak de eerste alarmbel,” vertelt Bianca. “Denk aan een partner, ouder of vriend die ineens heel prikkelbaar wordt, dingen kwijtraakt of zich anders gedraagt dan je gewend bent. Dat kan een vroeg signaal van dementie zijn.”

Voorbeelden van gedragsveranderingen
Bij dementie kunnen gedragsveranderingen zich op verschillende manieren uiten. Dit kan bijvoorbeeld beginnen met geïrriteerd gedrag richting de partner, of het op andere plekken terugzetten van spullen in huis. Ook kan het zijn dat iemand de volgorde van handelingen anders uitvoert dan normaal, of dat iemand ineens "flapuit" is en ongebruikelijk veel praat. Andere veelvoorkomende signalen van dementie zijn vergissen met tijd en plaats, taalproblemen, slecht beoordelingsvermogen, terugtrekken uit het sociale leven, onrust en problemen met het zicht.

Sommige mensen proberen deze veranderingen te verbergen. Ze zeggen dan bijvoorbeeld: “Dat is niks voor mij” of “Iedereen vergeet weleens wat.” Begrijpelijk, maar het kan verwarrend zijn voor de omgeving en zorgt soms voor misverstanden.

Dementie bij jonge mensen
“Wat mensen vaak niet weten,” legt Bianca uit, “is dat dementie ook op jongere leeftijd kan voorkomen, zelfs bij mensen in de veertig of vijftig.”

De diagnose wordt dan vaak gemist, omdat de symptomen lijken op die van een burn-out of depressie: vermoeidheid, vergeetachtigheid, verminderde concentratie. Bij jonge mensen duurt het gemiddeld langer voordat de juiste diagnose wordt gesteld.

Wat kun je doen als je je zorgen maakt?
Maak je je zorgen over jezelf of iemand in je omgeving? Dan ben je niet de enige. Veel mensen merken veranderingen, maar twijfelen of ze er iets mee moeten doen. Dat is heel begrijpelijk, het is geen makkelijk onderwerp.

Toch is het goed om die eerste stap te zetten. En die hoeft niet groot te zijn.

• Begin bij de huisarts.
  Die kent je situatie en kan, als het nodig is, doorverwijzen voor verder onderzoek. Soms wordt er een korte geheugentest gedaan, of krijg je een verwijzing naar een specialist.
• Praat erover met mensen die je vertrouwt.
  Of je nu zelf klachten hebt of bezorgd bent om een ander: samen zie je meer. Naasten kunnen steun bieden én helpen om signalen scherper in beeld te krijgen.
• Kleine tip: schrijf op wat je opvalt. Denk aan veranderingen in gedrag, geheugen of stemming. Dat helpt enorm bij een gesprek met de huisarts.
  

“Hoe eerder je erbij bent, hoe beter je kunt inspelen op wat komt,” zegt Bianca. “Het geeft rust, duidelijkheid en soms ook verrassend veel opluchting.”